Een thema dat me steeds meer puzzelt op deze reis is: waarom doet iedereen toch zo nonchalant-zorgeloos bij allerlei bezigheden?!
Geen enkele fietser voert licht in het donker. De meeste brommers ook niet. Veiligheidsriemen zitten in elke auto. Ik heb er voor de aardigheid eens op gelet: bijna niemand draagt hem. Auto’s geven nooit richting aan. Terwijl ze toch echt allemaal dezelfde aanwijzers in hun auto’s hebben als wij. Kinderstoelen zijn een zeldzaam fenomeen. Dreumesen zitten op schoot, drentelen rond, of klimmen zelf op een stoel om ook aan tafel te zitten. Dat doen ze best voorzichtig, dat klimmen. Niemand die er op let, en dan gaat er toch best veel goed bij kinderen. Speeltuintjes zijn er ook in China. Rubberen tegels niet. In de afgelopen decennia zijn er enorm veel huizen gebouwd en zijn de aandelenvolumes die op de beurzen uitstaan verveelveelvoudigd. Huiseigenaren hebben torenhoge hypotheken uitstaan in de verwachting dat de verkoopwaarde altijd zal blijven stijgen en dat ze geen inkomensstroppen zullen leiden. Particulieren speculeren op de beurs tegen de klippen op met geleend geld. Kinderen vanaf een jaar of tien zitten gewoon achterop de scooter. Goed vasthouden aan papa of mama. Onder de tien jaar wordt dat kennelijk toch te gevaarlijk geacht. Tussen de vier en tien jaar staan ze meestal op de treeplank van de scooter, omsloten door de armen van vader of moeder. Onder de vier is dat kennelijk ook te link. Dan kunnen ze alleen mee op de scooter als ze ingeklemd kunnen worden tussen twee volwassenen. Iedereen dondert zijn vuilnis maar overal en nergens maar neer, of verbrandt het soms gewoon voor de deur. Bedrijven lozen de smerigste afvalproducten in de bodem, in het water, of in de lucht. Geen haan die er naar kraait. Nou, een beetje dan, hier en daar ontstaat protest en soms zelfs adequate overheidsreactie.
Maar wat hebben we nou aan deze feitenbrij? Zijn Chinezen dan zo enorm onverantwoordelijk, zit dat in hun genen of in hun cultuur?
Nee, het is veel simpeler. Mensen incasseren graag voordelen en sluiten hun ogen voor nadelen. En in slechts een paar decennia tijd heeft iedereen in dit land enorme voordelen gekregen! Tot de grote omwenteling van 1976 was dit land immers straatarm. Echt straatarm. Er was gewoon helemaal niks en er was nooit wat geweest. Er waren geen auto’s of scooters, geen nette appartementen, geen speeltuintjes, nauwelijks vervuilende fabrieken, er was geen consumptiemaatschappij met bijbehorend afval, er was geen particulier eigendom en al helemaal geen aandelenbeurzen. In anderhalve generatie tijd is het in dit land op alle fronten van helemaal niks naar enorm veel gegaan. Als je al dan die nieuwe verworvenheden in de schoot geworpen krijgt, dan ben je enorm blij met de voordelen daarvan. Dat al dat nieuws ook weer nieuwe nadelen heeft, zoals kansen op dodelijke ongelukken, of op smerig afval dat je dan maar op een zo goedkoop mogelijke wijze buiten het fabrieksterrein dondert, ach, dat zie je dan liever nog maar niet onder ogen.
Er moeten heel wat kalveren verdrinken voordat men putten gaat dempen. Je gaat pas veiligheidsmaatregen treffen, en toepassen, en afdwingen dat ze worden toegepast, als er voldoende risicobewustzijn opgebouwd is in de maatschappij.
Ik heb tweemaal in een bus gezeten op deze reis. Beide keren waren ze wél voorzien van veiligheidsgordels! Dat had ik op eerdere reizen in China nog niet meegemaakt! In één van die bussen werd zelfs een instructievideo afgespeeld waarin het belang van de veiligheidsgordels werd benadrukt, zo werd ook mij overduidelijk op grond van alleen het beeld. Maar ik geloof dat ik de enige was die de gordel daadwerkelijk om deed.
Vorig jaar was er in China voor het eerst sprake van een forse daling van de aandelenkoersen, ik meen 30 procent in een paar maanden tijd (na overigens een stijging van 50 procent in de periode daarvoor). Miljoenen particulieren gingen flink het schip in. En mensen die ongebreideld speculatieve aandelenproducten hadden gekocht met voor een belangrijk deel geleend geld, die zagen hun hele fortuin verdwijnen en konden zelfs eindigen met grote schulden. Een deel van hen kon deze last niet aan. Honderden mensen maakten een eind aan hun leven. De overheid is nu gekomen met eerste maatregelen: de beurs stilleggen als een daling te abrupt is. Maar dat kan niet anders dan een lapmiddel zijn. Ook hier zullen ze uiteindelijk eenzelfde soort bron-totaalaanpak moeten opzetten als in Westerse landen. Verbied malafide speculatieproducten. Pak malafide handelaren aan. Maak de toetredingsdrempels voor particulieren die de beurs op willen, hoger: neem mensen tegen hun eigen onverstandige kortzichtige hebzucht in bescherming.
In twee eerdere blogbijdragen van deze reis deed ik wat hilarisch over de veiligheidshelmen voor bootwerkers (terwijl er overduidelijk nog zoveel gevaarlijke situaties op die boten niet werden aangepakt) en voor plantsoenarbeiders (waarom in vredesnaam een helmplicht bij het onkruid wieden?). Het zijn goedbedoelde pogingen van overheden om dan toch maar iets haalbaars te doen rond veiligheid en risico’s.
Er zal nog decennialang heel veel narigheid gedweild moeten worden terwijl de risico-kranen nog volop open staan.
Geef een antwoord