Blauw en fris en schoon! En warm! De lucht voelt heel anders aan dan eerder op de reis, als ik de bus uitstap om de veerboot naar Hainan te nemen. De lucht en de sfeer voelen hier als een mooie lentedag in Harlingen of Pieterburen, wachtend op de pont naar een Waddeneiland.
Mijn eerste doel op Hainan is om een prettige plek te vinden om een paar dagen rust te maken voor verkoudheidsherstel. Het hostel in hoofdstad Haikou voldoet daar in alle opzichten aan. Het is mijn eerste verblijfplaats met een hele prettige eigen tuin (waar ik nu zit te tikken), het jonge personeel is behulpzaam en spreekt bijzonder goed Engels (groot voordeel van hostels ten opzichte van hotels), en het is er superrustig. In eerste instantie had ik zelfs de indruk de enige gast te zijn, maar vanochtend bleek er nog iemand te verblijven.
Meneer Zhou Zizheng wilde graag een praatje maken en dat werd een bijzonder interessante kennismaking. Hij is al gepensioneerd en spreekt opmerkelijk goed Engels voor iemand van zijn generatie. Op de lager en middelbare school heeft hij zoals het toen hoorde Russisch geleerd. Maar rond zijn twintigste, toen hij zijn opleiding tot elektrotechnisch ingenieur deed, besloot hij om – zeer ongebruikelijk in die tijd – op eigen houtje Engels te gaan leren. Dat legde hem bepaald geen windeieren. Na zijn studie ging hij werken als ontwerper bij het elektriciteitsbedrijf van de provincie Ningbo. Een aantal jaren later kwam hij in managementfuncties terecht en werd initiatiefnemer voor studiereizen naar het buitenland. In Amerika en Europa was de elektriciteitsvoorziening op een hoger peil, en Zhou zorgde voor contacten om deze kennis ook naar Ningbo te kunnen halen. Als een van de weinigen die Engels sprak, kreeg hij zo de kans om de halve wereld af te reizen met kennisuitwisselingsdelegaties. Ik kan Zhou’s naam foutloos opschrijven omdat hij me een mooi visitekaartje gaf. Hij is nu voorzitter van het “Ningbo BOYUE Museum Culture Development Foundatioan” (letterlijk zo overgetiept van het fraaie visitekaartje), maar dat is een erebaantje met alleen af en toe een verplichte vergadering en soms wat advies geven, maar verder helemaal vrij hoor, zo verzekert hij.
Zijn pensioenvrijheid benut Zhou om zijn nieuwsgierigheid naar de wereld verder vorm te geven: reizen, in zijn eentje. Hij somt een enorme rij steden op waar hij vorig jaar op zijn lange reis door Europa is geweest, nou, de helft ervan moet ik ook nog doen. Zelfs in Den Haag is hij geweest! Hij wist ook nog wel het een en ander van ons land, hoofdstad Kopenhagen, en jullie spreken Duits daar in Nederland (geen grapjes hoor, hij zei het echt).
Ik krijg aan Zhou wel goed uitgelegd dat ik superinteressant beleidswerk doe bij de Pensioenfederatie, maar mijn poging om van hem wat meer te weten te komen over de grote pensioenhervorming in China waarover ik op mijn eerste reisdag vernam van Koen in Guangzhou, strandt helaas in taalmoeilijkheden. Hè, jammer nou, maar ja, pensioengedoe is immers altijd reuze ingewikkeld en enorm saai (vinden sommige mensen dan; ónbegrijpelijk), dus ik staak mijn poging en breng een ander onderwerp in dat voor mij overigens weer nauw verbonden is met mijn werk rond het thema verantwoord beleggen: de Smog en de Fijnstof. Ik heb een intrigerend fijnstofplaatje dat ik onderstaand ook aan jullie zal uitleggen. Zhou is een en al aandacht en wil het bestandje graag toegemaild hebben. We bespreken het plaatje nog wat verder, maar dan moet Zhou toch echt weer op pad voor een wandeling die hij zich voor vandaag had voorgenomen. Wat een leuke ontmoeting!
Deze wereldkaart (KLIKKEN voor groot, als het meezit) geeft de gemiddelde fijnstof-situatie over een aantal jaren weer. Het is dus geen momentopname. De kaart is door de NASA gepubliceerd in 2011 en is het eerste wereldwijde overzicht van fijnstof in de lucht, gebaseerd op satellietmetingen. Ze hebben kleuren gebruikt die intuïtief kloppen: wit is totaal schoon, blauw is enorm schoon, bruin is enorm vies. ‘Fijnstof’ betekent simpelweg kleine vaste deeltjes in de lucht, van alle denkbare chemische samenstellingen, zowel van natuurlijke oorsprong als uit bijvoorbeeld rook. Stof in de lucht is op zichzelf al niet best voor onze longen, maar er kunnen zich ook nog gasmoleculen hechten aan die hele kleine partikeltjes en dan kan inademing nog ongezonder worden. Als in een gebied met veel fijnstof ook nog mist is, dan wordt het helemaal smerig: ‘smoke’ en ‘fog’ geeft SMOG. In London leidde in 1952 het toenemende gebruik van steenkool en de toename van fossielgedreven vervoer – in combinatie met de in Engeland veel voorkomende mist – tot een verschrikkelijke smog-catastrofe. De ‘Great Smog’ (zie wikipedia) leidde in 5 dagen tijd tot 12.000 doden in deze stad. Twaalfduizend mensen dood! Dat is verhoudingsgewijs nog heftiger dan de jaarlijkse 600.000 smogdoden van China in onze tijd. De Londonse ramp vormde de opmaat naar nieuw Europees milieubesef en naar drastische maatregelen tegen smog. De hoge tol die je moet betalen als je toch persé met je auto de Londonse city in wilt is een nog altijd zichtbare (en natuurlijk terechte) maatregel.
In de Sahara is heel veel natuurlijke fijnstof, in Australië en in de Himalaya is er heel weinig fijnstof, zo laat de NASA-kaart zien. De situatie voor de oostkust van China is overduidelijk rampzalig: een enorm smerige bende, het meest vieze gebied ter wereld terwijl het juist ook het volkrijkste gebied ter wereld is, met om en nabij een miljard mensen. Deze toestand is een bijzonder interessant fenomeen. Want de gewone middenklasse Chinees pikt de smerigheid niet langer. Zij willen niet meer in een zo smerige omgeving leven met zoveel gezondheidsrisico’s voor henzelf, hun kinderen hun ouderen. En als de gewone Chinees het echt niet meer pikt, dan wordt de regering zenuwachtig. Echt zenuwachtig. Want dan bestaat het risico van opstand, chaos en revolutie, zo weet de overheid uit de millennialange geschiedenis van dit land.
Op TV-journaals die ik meekreeg in de wachtruimtes van mijn twee lange-afstands-busreizen, zag ik al tweemaal een landkaart voorbijkomen met de smogsituatie in het land. Dat hele simpele gegeven van televisieaandacht betekent erkenning door de overheid. De TV hier is vooral in handen van de overheid (net zoals bij ons de NPO een staatsomroep is) en dus zijn smog-items in het Chinese journaal een erkenning door de overheid van het probleem. En dan kan het snel gaan. Naar mijn particuliere mening is het smog-probleem de reden dat China zich zo voortvarend etaleert met die andere hele grote kwestie, het CO2-probleem. Smog is altijd een min-of-meer lokale situatie, zie het kaartje, terwijl CO2 juist een mondiaal probleem is omdat dat gas zich na uitstoot verspreidt over de hele wereld. China zou zich nu nog niet zoveel hoeven aan te trekken van de mondiale CO2-problematiek – ze hebben problemen zat – maar de overheid doet volgens mij simpelweg één en één is twee: als je een slinger omlaag wilt geven aan de fijnstofuitstoot, dan neem je het CO2-probleem ook gelijk mee. Want ze komen immers allebei uit (vooral) verbranding van fossiele stoffen: steenkolen en olie.
Vandaar dat China vorig jaar al totaal onverwacht samen met de USA een opzienbarende overeenkomst sloot voor het verminderen van beider CO2-uitstoot, vandaar dat China op de recente CO2-bijeenkomst van de Verenigde Naties in Parijs zo’n actieve rol speelde, vandaar dat de grootste Amerikaanse milieu-organisatie na ‘Parijs’ China notabene de hemel in prees om deze rol en zijn aangekondigde maatregelen (daar werd ik op geattendeerd via de site ‘Sinocism’), en vandaar dat ik onlangs op een bijeenkomt over duurzaamheid van kapitaal en van milieu een hoge VN-vertegenwoordiger zo optimistisch hoorde spreken over de rol van China.
Maar dit is dus allemaal niet meer dan mijn particuliere mening over Hoop en Perspectief op Wereldwijde Frisse Lucht! Tot zover, tot morgen.
Geef een antwoord